Zorgnieuws
‘Professionals kunnen een JIM maken of breken’
12-12-2018 -
De mentor JIM, gekozen voor en door de jongere zelf, is niet een vrijwilliger maar een gevraagde mantelzorger, maakt Levi van Dam duidelijk. Van Dam promoveert op 14 december aan de Universiteit van Amsterdam op het onderzoek naar de “Jouw Ingebrachte Mentor”. Uit het onderzoek blijkt dat de JIM belangrijke positieve effecten heeft. Jeugdzorginstellingen die de JIM inzetten, zagen het aantal uithuisplaatsingen drastisch afnemen: aanvankelijk met 90%, twee jaar later met 24% en met 68%. Cruciale invloed op hoe de JIM werkt, heeft de jeugdwerker, zegt Van Dam.
Stichting JIM
De JIM is een familielid of vriend of naaste kennis die een jongere begeleidt. De jongere zelf kiest zijn JIM. De JIM kan iedere volwassene uit de omgeving van de jongere – tussen 12 en 23 jaar – zijn, iemand in wie de jongere vertrouwen heeft en die de ouders als ondersteunend ervaren. De JIM is een steunfiguur voor de jongere en een adviseur voor ouders en professionals. Levi van Dam is behalve promovendus ook een van de initiators van de JIM in de jeugdhulp. Stichting JIM is sinds 2016 actief.
Grote steun
Uit het onderzoek van Van Dam blijkt dat de JIM ‘hoopvolle effecten’ heeft op jongeren in de problemen en hun naaste omgeving. Allereerst vanwege een flinke daling van het aantal uithuisplaatsingen. Verder blijkt dat jongeren het ‘betekenisvol’ vinden dat er iemand is in hun omgeving die de rol van de JIM wil vervullen. Van Dam: ‘Jongeren ervaren dat als grote steun, er kijkt iemand naar je om.’ Maar uit interviews met deelnemers blijkt ook dat de helft van de jongeren en hun familie de JIM ook ‘spannend’ vinden. ‘Dat bijvoorbeeld oom Bert een belangrijke rol gaat spelen in het leven van de zoon, kan door de ouders ook als bedreigend of teleurstellend worden opgevat.’
Jeugdprofessional
Een belangrijke taak om de relaties tussen JIM, jongere, ouders en sociaal netwerk goed te houden is volgens Levi van Dam weggelegd voor de jeugdprofessional. ‘De hulpverlener heeft tot taak de JIM een goede positie te geven in het netwerk rondom de jongere. Door te spreken met ouders, door het stappenplan te gebruiken om de JIM stapsgewijs in te zetten. Het is belangrijk om goed te communiceren.’
Sociaal netwerk
De inzet van een JIM kan de relatie tussen professional en jongere ook complexer maken, zegt Van Dam. ‘Als oom Bert, die de JIM is, het niet erg vindt dat Peter blowt, dan wordt het lastig om het blowen aan te pakken. Je moet dan als professional de discussie over gezond gedrag voeren met zowel Peter als met oom Bert.’ Dat zou de hulpverlener juist meer invloed geven? ‘Als je het goed doet, dan wel’, zegt Van Dam. ‘Maar als je als professional het gesprek niet goed voert met de JIM en met het sociaal netwerk, dan wordt de kloof met je cliënt groter.’
Uithuisplaatsing
Volgens Levi van Dam is de JIM doorslaggevend om uithuisplaatsing van jongeren te voorkomen. Zijn stelling is dan ook: ‘Nooit meer een uithuisplaatsing zonder overleg met de JIM.’ Dat houdt in, zegt Van Dam, ‘dat professionals en ook de kinderrechter een duidelijkere stem moeten geven aan mensen uit de omgeving van de jongere. De jongere is het uitgangspunt van de begeleiding; laat hem of haar dan op zijn minste zijn eigen begeleider kiezen.’